Zonder verwachtingen, slechts ter inspiratie, ging ik gisteren op pad.

FIBER Festival presenteerde een avond vol films in EYE. Vanaf morgen barst het echt los in Amsterdam: donderdag met de opening van de expositie op de Looiersgracht, vrijdag in de Brakke Grond en zaterdag in de kelder naast EYE: Shelter.

Waar ik na de films van gisteren meer naar uitkijk is moeilijk te zeggen. We werden getrakteerd op een groots experimenteel menu, de meeste werden ingeleid door de makers zelf. Meer dan eens gaf die inleiding een flinke zet aan de geest. Bovenkamer in beweging.

Het thema van de avond: Alchemical Visions. Ik zoek nog naar een mooie vertaling.

Iets te laat voor de eerste voorstelling, begon ik de avond op de trap.

Voor mij begon het programma met Füsun Türetken, Fellow bij Het Nieuwe Instituut in Rotterdam. Zij heeft mogen filmen op de laatste Metaalbeurs ter wereld waar handelaars fysiek actief zijn: in London. Ze kruipt zo dicht op de huid van de heren, volgens mij heb ik nauwelijks een vrouw in beeld gezien, en gebruikt slowmotion en geluiden die een dierlijk gevoel overdragen. Je vraagt je af hoe lang ze nog zo doorgaan. En wie zijn die mensen die elke dag weer vol in de stress gaan voor handel in metaal? Is dit wat er over is van een eeuwenoude kunst?

Was Füsun nog tussen de mensen, de volgende film is een donker schouwspel van, ja van wat eigenlijk. Ik betrap mezelf erop dat ik tijdens het kijken me afvraag of we een natuurlijk proces zien, of dat alles uit een black box komt. TeZ, de maker, is niet aanwezig, dus we zijn zonder inleiding gaan kijken. Ik zit inmiddels netjes op een stoel. De aftiteling bewijst dat de maker een expert is met de computer, en hoewel we dus allemaal beelden zagen waar ik een gevoel bij kreeg van water, olie of gas was dat slechts hoop. Het was misschien ook te mooi. PLASM is de titel.

Een boot met kolen vaart voorbij in de pauze, konden we daar maar wat goud van smeden.

Werk van Tarik Barri ontdekte ik voor het eerst in januari in het Muziekgebouw. Directeur van het festival Jarl zat met hem voor een interview. Tarik vertelde over hoe hij werd uitgenodigd door INL en daar heeft gesproken met wetenschappers die zich bezighouden met zaken die de wereld wel eens heel drastisch zouden kunnen veranderen. Hoe hij het beschreef was dat we straks machines hebben van een formaat niet of nauwelijks waarneembaar, die in staat zullen zijn zaken te maken die we nu niet voor mogelijk houden. Klinkt bijna angstaanjagend.

Natuurlijk heeft hij niet alleen met de wetenschappers gesproken, maar is hij ook de nanolabs met ze ingedoken. Daar heeft hij kunnen werken met enorme machines die de meest kleine atomen kunnen waarnemen en zo heeft hij unieke kennis vergaard die hij heeft ingezet bij het maken van zijn nieuwste film die we hier te zien krijgen: Matter of Perspectives.

We worden verwend door beelden die het voorstellingsvermogen een flinke oplawaai geven. Op een gegeven moment lijkt het alsof er een planeet in brand staat, The Matrix wordt bij me opgeroepen door de lijnen die door het beeld kruipen. Later in de film zie je duidelijk waar hij net over sprak tijdens het interview, reacties van gassen die bewegen volgens regels die hij heeft geprogrammeerd. Ik stel me zo voor dat hij zit te werken aan deze creaties en pagina's aan code schrijft om vervolgens te gaan kijken of zijn atomen gaan spelen op een manier die hij de wereld wil tonen.

De mooiste speech wordt gegeven door filmmaker Karel Doing, alweer een paar jaar actief in London. Weliswaar wat lang, en zijn Engels mag dan duidelijk dat van een Nederlander zijn, wel stipt hij belangrijke zaken aan. Hoe hij geen narratief volgt, hoe hij geen camera manipuleert om te krijgen wat hij wil. Er is geen verteller, er wordt ons geen visie opgedrongen. Hij bekritiseert in zijn woorden volgens mij de moderne wetenschap, hoe vrije wil in twijfel wordt getrokkken, maar de mens hier toch niet echt mee om weet te gaan.

Hij heeft de beschikking over oude bijna vergane filmrollen gekregen, onbruikbaar in apparatuur. Verschillende stoffen uit de natuur heeft hij laten reageren met de film, en hiervan krijgen wij beelden te zien. Een duidelijk ander gevoel wordt opgeroepen dan bij de voorgaande films. Kleuren zijn zeer afwisselend, hij heeft een Hongaarse dame gevonden om passend geluid te produceren, ik waan me in het bos. Ik fantaseer over hoe het eruit zou zien met klassieke muziek als achtergrond. Jarl spreekt in dit interview specifiek over de samenwerking tussen beeld en geluid, waar het festival veel aandacht voor heeft.

De laatste artiest die we te zien (of is het horen) krijgen is Mark IJzerman, met Presque Vu. Hij manipuleert geluid, en gebruikt daar een speciaal cassettedeck bij. Of de video reageert op zijn acties, of dat dit reeds geprogrammeerd is, durf ik niet met zekerheid te zeggen. Wat fascinerend is aan de beelden is vooral de menselijke neiging tot aanvullen. Een kwartier lang is minstens het halve scherm zwart. We zien wat witte lijntjes en stippen, soms heel veel. Alsnog duurt het niet lang voor ik een hoofd ontwaar in de bonte stipjesmix.

Dat is pas het begin, al gauw zien we niet alleen een hoofd maar ook een borst eronder, echter is dit niet ingevuld, slechts lege ruimte met vage verspringende kaders geeft ons wat houvast. Dichterbij het einde is het alsof de camera omhoogvliegt langs een flatgebouw, of stort de boel juist in? Aziatische stemmen lijken in de verte door het geluid gemixt, lichtelijk naargeestig. Hij trekt aan de knoppen en het geluid ebt weg, het beeld wordt donkerder. Luid applaus.

Een waanzinnig inspirerende avond en het festival moet eigenlijk nog beginnen!

Donderdag is er de opening aan de Looiersgracht 60 vanaf 17:00 voor allen.
Vrijdag is de Brakke Grond FIBER HQ.
Zaterdag is het écht feest en mag je komen dansen (en kijken) in Shelter!

Tot dan!

Like Nachtsnuiver op facebook.
Luister door Nachtsnuiver getipte platen op SoundCloud.
Swipe op Insta-foto's.
Tweet je nog?
Of ontvang een berichtje in de Nachtsnuiver-WhatsAppgroep bij een nieuw stuk.
Iets spannends te melden? Stuur een mail!